Speechless song, seeming many, being one ‘Sonnet n° 8’ by William Shakespeare
2010
Vocaal
Voor
Solostem met 2 crotales
Versies voor sopraan, mezzosopraan, alt, tenor, bariton en bas
Duur
ca. 6′
Eerste uitvoering
31 maart 2011 in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussels (B). Laure DELCAMPE, sopraan
Opname van de eerste uitvoering
In opdracht van
De Internationale Koninging Elisabeth Wedstrijd voor zang 2011
Opgedragen aan
Collega-docenten compositie aan het Conservatorium van Rotterdam: Peter-Jan Wagemans, Robin de Raaff, Jan-Bas Bollen, René Uijlenhoet, Paul Van Brugge & Klaas De Vries
Uitgever
Koningin Elisabethwedstrijd
Luc over speechless song, seeming many, being one:
Speechless song, seeming many, being one werd gecomponeerd in opdracht van de Internationale Koningin Elisabethwedstrijd als verplicht werk voor de halve finale van de editie voor zang in 2011. Dat betekende dat ik zes versies moest componeren, één voor elk van de basistypes zangstem. Normaal worden zulke werken geschreven met pianobegeleiding, maar ik wilde de pianisten niet opzadelen met (onvermijdelijk a-pianistische) transposities. Het was tenslotte bedoeld voor een zangwedstrijd.
Op een bepaald moment, nadat ik gekozen had voor de prachtige tekst van William Shakespeares Sonnet nr. 8, kreeg ik het idee om een solowerk te schrijven – zij het dat de zanger(es) zichzelf moest begeleiden door twee crotales (kleine, stemvaste bekkens) te bespelen. De partituur werd voltooid in oktober 2010.
Uiteindelijk werd het werk niet voor zijn oorspronkelijke doel gebruikt, hoewel de artistieke commissie van de wedstrijd geen enkel bezwaar had tegen de partituur. Tijdens de eerste selectierondes, door een internationale jury van gerenommeerde zangers, werd de partituur bekeken en verklaarde men aan de directie van de wedstrijd dat het onmogelijk was om het werk in de voorziene twee maanden te studeren. Ik vermoed dat dit vooral te maken had met het gebruik van kwarttonen in het stuk. Men had geen oog voor de (zeer) lyrische en vocale kwaliteiten van het werk en heeft de directie als het ware ‘gechanteerd’. De pers sprong er meteen op, waardoor het werk al een soort schandaal werd nog voor het ooit uitgevoerd was.
De eerste uitvoering vond plaats op 31 maart 2011 in het Paleis voor Schone Kunsten (Bozar) in Brussel, tijdens het slotconcert van het Ars Musica Festival, door sopraan Laure Delcampe, die de partituur in slechts drie weken instudeerde. Misschien net door die voorgeschiedenis werd de muziek met enorm succes onthaald.
De muziek is gebaseerd op spectrale harmonieën, vandaar het frequente gebruik van kwarttonen in de melodische lijnen. Er zijn weinig zogenaamde ‘special effects’, omdat ik vind dat een stem in de eerste plaats moet zingen. Ik heb ook geprobeerd zo te componeren dat de tekst van Shakespeare zo verstaanbaar mogelijk blijft. De twee crotales dienen als hulpmiddel om de toon aan te houden, markeren het verloop van de tijd en benadrukken zo ook de structuur van het werk. Naar het einde toe worden ze belangrijker: de laatste regels van het gedicht leken me het belangrijkst, en ik wilde die extra lyriek en gewicht geven.
De partituur is opgedragen aan mijn vrienden en collega-docenten compositie aan het Rotterdams Conservatorium: Peter-Jan Wagemans, Robin de Raaff, Jan-Bas Bollen, René Uijlenhoet, Paul Van Brugge en Klaas De Vries.